Со возобновувањето на духовниот живот во Слепченскиот манастир Св. Јован Претеча, се пронајдоја одредени старопечатени книги, на коишто постоеа засписи што укажуваа на одредени дејности кои монасите ги работеле. Во тоа спаѓа и Слепченскиот скрипториум, односно делувања на монаси кои препишувале и создавале книги, како: Минеи, Пролози Четвороевангелија, Апостоли, од кои најстариот е сочуван ракописен Апостол од XI век, но многу фасцинантен е фактот што се појавија укажувања на дела на Слепченските монаси кошто составувале богословски зборници и трактати. Преку тие почетни траги, се појави желбата од страна на сестринството на манастирот, да се испитаат наводи на кои постоеа кратки реченици срочени во тие збирки – ракописи кои постоеја во Македонската академија на науките и уметностите.
навистина, МАНУ укажа дека постоела огромна библиотека и збирка на ракописи во манастирот Слепче, која во претходните столетија била однесена од многубројни патописци и личности кои биле задолжени за пронаоѓање на такви ракопоси по целото Православие. Од тоа произлезе дека денес мноштвото ракописи се наоѓаат во Унервизитетските библиотеки, Народни библиотеки, потоа во Аакадемиите во Бугарија, Србија, Украина, Русија, Хрватска и уште на многу други места. Изминативе години се пристапи по трагање на тие ракописи и нивно враќање во дигитална форма во Манастирот, со цел возобновување на манастирската библиотека. Врз основа на тие сознанија за важноста на тој препишувачки центар во Слепченскиот манастир свети Јован Претеча, се појави голема желба сите тие ракописи коишто се создавале во XI, XII, XIII век да се проучуваат и дешифрираат од страна на секцијата при сестринството на манастирот под раководство на академик Ѓоргиј Поп Атанасов.
Преку тие ракописи се откри дејноста и духот на манастирот којшто тогаш постоел, така што оваа денешна работа на монахињите, се надоврзува на онаа работа што во минатите векови ја работеле во манастирот, со цел да се забележет одредени случувања од духовен аспект низ Православието, да се одбележи духот на времето во којшто живееме, сите негови негативности, падови, сите негови аномалии, што и во записите гледаме дека се јавувале. Тука можеме да наброиме дека во тоа време предничат одредени богослови во Слепченскиот манастир, некогаш и негови старешини, како што се Висарион Слепченски, Пахомиј и Матеј и многу други, но нема да се изостане да се каже и дека мноштво од тие ракописи во пишана форма биле направени по нарачка на други манастири, па и за столицата на тогашната главна црква на Охридска Архиепископија – Света Софија. Потоа нарачки биле правени и од архиепископот Прохор и од други архиепископи за потребите на Црквата.
Поголем број на манастири биле под духовна управа на Слепченскиот манастир, и за нив Слепченскиот скрипториум подготвувал бројни книги за потребите во мисионерската дејност, која што ја организирал самиот манастир, обучувајќи кадри на свештеници и јеромонаси во рамките на Охридската Архиепископија и пошироко.
Така обновениот скрипториум денеска од духовен аспект ги проучува овие записи и сметаме дека во некој временски период кој Бог ќе го устрои и Он ќе каже кога, ќе излезат одредени зборници од манастирот, кои некогаш биле пишувани. Меѓу нив и автентичниот Слепченски Старечник или Патерик од XIV век, како и најстариот превод на Синтагмата на Матија Властар, а исто така и Апостолот кој е најстар зачуван Словенски Апостол и најблизок до Кирилометодиевистичкото писмо од XI век.
Оваа дејност продолжува, така што низ самото проучување на тие записи се зголемува и фондот на познавање и успешноста во дешифрирање на тие дела. Денес, можеме да го согледаме опаѓањето на духот во нашето време споредбено со содржините на бројните богословски трактати, монашки слова и беседи, кои ги расправале во тоа време, самите духовни сведочења на големи авторитети на Црквата каков што е свети Григориј Палама, свети Григориј Богослов, свети Јован Златоуст, исповедување на верата на свети Атанасиј Велики – столбови на Православието коишто денеска ги работат само одредени апологети, а во тоа време, ете, некои монаси, од еден едноставен манастир некаде во планините, биле запознати со тие длабочини на Духот којшто ете, Господ им го отворил.
Денес, ќе кажеме по Божјо благоволение, тоа е дадено и пред нас е голем предизвик и одговорност да го изнесеме во црковните кругови и не заради тоа што сме нашле нешто па, еве сега да го покажеме, туку обратно. Може во почетокот да се посрамиме, што ете така се изостави делото, но исто така да ја сфатиме нашата должност, дека треба да продолжиме по тој дух и дека само тој дух е оној вистинскиот којшто Господ го бара укажувајќи на љубов кон сите кои треба да се спасуваат и да дојдат до допир со живите сведоштва. Во рамките на скрипториумот постојат и дела од различни Свети Отци ширум Православието.
Исто така, се надоврзуваме на одредена поезија којашто е лоцирана во Македонија и постоела кон крајот на XIV век. Се работи за една песна која ја напшал некој Слепченски монах, и повторно низ едно такво искажување на внатрешната состојба на потребите на манастирот, денес се изродија повеќе стихозбирки наречени Манастирски води.
Треба да се напомне дека скрипториумот работи на пишување славословија на Божјите угодници, маченици, преподобни, отшелници, епископи, свештеномаченици, архиепископи итн. коишто ни го оставиле Православието, ни оставиле не само аманет за Христовото живеење и патот на спасението, туку тие се принесле себеси како свеќи вечно запалени пред Бога, постанувајќи наши молитвеници и застапници.
“Во почетокот беше Словото, и Словото беше во Бога и Бог беше Словото.” – Јован 1,1
ПРАВОСЛАВЕН КАЛЕНДАР
18/04/2019 - вторник
Тропар на светите Христови маченици Агатопод ѓакон и Теодул чтец 5 април / 18 април
Вистина непоколеблива имајќи во срцата ваши Агатоподе и Теодуле, познавте дека земниот живот е суета, сенка и сон, а верата во Љубовта го отвора пaтот до вечноста. Христос Господ кој ве приведе кон такво познание, молете го вие свети маченици да ги помилува нашите души.