Иконопис
Ние примивме ( преку Светото предание ) дека кога го испишуваме на даската Господ нашиот Исус Христос по човечки црти, т.е. по Неговото видливо Богојавление ( κατα την ορατην αυτου Θεοφανειαν ), тоа го правиме заради трајно памтење на Неговиот живот во тело, Неговите страдања и спасоносната смрт, и од неа произлезеното искупување на светот, и преку тоа ја сфаќаме висината на смирението на Бога Логосот.
– Свети Герман патријарх Константинополски
Стариот слaвјански израз Иконик означува личност која создава дела во рамките на црковните канони и од нив ништо не препишува како свое. Иконописецот го прочистува живописувањето од сѐ што е индивидуално, не се потпишува на иконите бидејќи црковната уметност е соборна, он е само извршителот и најопасна се јавува замената на преданието со личниот израз, така што пренесување по сликарска фантазија или модел би значело свесно отстапување од прототипот.
Образот кој се почитува во Црквата мора да биде сообразен со Прволикот.
Во никој случај не смее да биде негова замена, ниту пак препрека за негово молитвено познание.
Верноста кон преданието, не е верност кон старината, туку жива врска со светоотечкото искуство. Основната грижа на иконописецот е восредоточеност на пренесување на преданието, прикажување верно на типологијата.
Изворен е оној иконописец кој допира до Изворот, односно до Бога.
Достојното прикажување на ликовите на Светиите е содржано во техниката и зографската постапка, потоа во историчноста и типологијата на ликовите, евангелските собитија, символиката, параболичноста, но особено во духовноста на ликовите, смерноста, смиреноста, благоста сместени во есхатолошка димензија – бидејќи *ние со помош на видливите икони, се воздигнуваме, колку што е возможно, до гледање на Божественото.
*De ecclesiastica hierarchia, cap I
Поклонувањето на иконата преминува на Личноста, и тој премин има длабока смисла. Светиот Теодор Студит нѐ поучува “кој се поклонува на иконата, тој се поклонува на она што иконата веродостојно ни го прикажува. Бидејќи он не се поклонува на суштината (на природата на иконата), туку на насликаното на неа.“
